İkiyüz binden fazla insanın hayatını kaybettiği tahmin edilen savaşta halkın yüzde 90’i yardıma muhtaç. Kıtlık ve salgın koşulları sebebiyle Yemen’deki bilanço ağırlaşabilir.
Çocuklara yardım örgütü Save the Children Sadece 2015 ile 2018 arasında 85 bin çocuğun “ciddi akut açlık” sebebiyle öldüğünü rapor etmişti.
Kim Kiminle Savaşıyor?
Suudi Arabistan’ın başını çektiği uluslararası koalisyon savaşın bir tarafı. Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Bahreyn, Fas, Ürdün ve Mısır’ın yardım ettiği, ABD, İngiltere ve Fransa’nın lojistik ve istihbarat desteği sağladığı koalisyon, Yemen’deki Husi hedeflerine aralıklarla hava operasyonları düzenliyor.
Diğer tarafında ise Riyad öncülüğünde kurulan savaş koalisyonunun hedefindeki Husiler var. Husiler, adı daha çok ülkenin Zeydi-Şii nüfusuyla anılan Ensarullah (Allah’ın Yardımcıları) grubunun bilinen diğer adı. Kökleri ülke yönetiminde yüz yıllarca söz sahibi olan Zeydi mezhebine dayanan ve 1990’larda Güney ile Kuzey Yemen’in birleşmesinden bu yana ülkede faaliyet gösteren dini-siyasi grup, kurucu liderleri Hüseyin Bedrettin El Husi’nin adına referansla bu isimle anılıyor.
Husiler, ülke nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan Şii toplumuna hitap ediyor. Husilerin, İran tarafından siyasi ve askeri olarak desteklendiği sık sık dile getirilse de Tahran, bu iddiaları yalanlıyor.
Suudi Arabistan’ın etkin olduğu bölgelere dikkatle baktığımız zaman, Birleşik Arap Emirliklerin’den farklı olarak Yemen’in doğusunda hakimiyet kurmaya çalıştığı fark edilebilir.
Birleşik Arap Emirlikleri(BAE) Yemen’in sahil kentlerinde ve stratejik noktalarında hakimiyet kurarken, Suudi Arabistan’ın özellikle Hadramut ve Vadi Hadramut gibi doğu bölgesinde kuzeyden güney sahiline kadar büyük bir askeri ve kültürel hakimiyet peşinde olduğu görülüyor.
Enerji bağlamında Suudi devletinin Yemen’e ilişkin ikinci önemli meselesi de Suudi Arabistan topraklarından başlayarak Yemen üzerinden (kuzey-güney koridoru) Hint okyanusuna açılan bir petrol boru hattı inşa etme olasılığı. Bu durumda Suudi Arabistan’ın enerji kaynakları Basra ve Aden körfezine bağımlılıktan kurtulmuş olacaktı.
İnsani Boyutu
Birleşmiş Milletler’in (BM) tabiriyle Yemen’deki savaş, dünyanın “en büyük” insanlık krizine yol açtı. BM’ye göre altı yıldan uzun süredir devam eden savaş sebebiyle 28 milyonluk ülkede 24 milyon insan, insani yardıma muhtaç.
Ülkede savaş sebebiyle ağır kıtlık yaşanıyor. BM’nin son raporuna göre, önlem alınmazsa bu yıl içerisinde 16 milyon Yemenli aç kalacak. Ülkedeki beş yaşın altındaki 400 bin çocuğun da açlıktan etkilendiği belirtiliyor.
2016’da başlayan ve iki milyondan fazla kişiyi etkilediği düşünülen kolera salgını sebebiyle dört bine yakın insan öldü. Ülkedeki sağlık ünitelerinin yalnızca yarısı sınırlı biçimde hizmet verebiliyor. COVID-19 pandemisinin Yemen’deki bilançoya etkisi ise belirsiz.
